Met de feestdagen in zicht is het tijd voor een update over het Toekomstscenario Kind en Gezinsbescherming. In deze nieuwsbrief neem ik jullie mee in de landelijke ontwikkeling m.b.t. regionale veiligheidsteams, de voortgang op de actielijnen en de plannen die voor 2025 op de agenda staan.
Voorkeursrichting Regionale Veiligheidsteams
Het Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming zet in op het verbeteren van het jeugdbeschermingssysteem om gezinnen in onveiligheid beter te ondersteunen. Een belangrijk onderdeel is de oprichting van Regionale Veiligheidsteams (RVT’s).
Op basis van het rapport van AEF over de inrichting van RVT’s is de voorkeursrichting bepaald: een publieke organisatie, georganiseerd op de schaal van veiligheidsregio’s en aangestuurd door gemeenten. Veilig Thuis, jeugdbescherming en onderdelen van de Raad voor de Kinderbescherming gaan op in deze teams. RVT’s bieden specialistische kennis, voeren onderzoek uit en werken nauw samen met lokale teams. Dit zorgt voor eenvoudige, gezinsgerichte hulp met een vast aanspreekpunt voor gezinnen en een betere aanpak van onveilige thuissituaties.
Meer weten? Lees de volledige Kamerbrief hier.
Regionale samenwerking – Stevige Lokale Teams
Binnen IJsselland bundelen we onze krachten om te werken aan stevige lokale teams. Verschillende programma’s en projecten dragen bij aan deze opgave. Vanuit het Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming werken we samen met het RSJ, dat het proces rondom de Hervormingsagenda Jeugd aanjaagt. Daarnaast sluiten we aan bij de regionale agenda Zorg en Veiligheid.
Er is leidraad Veiligheid ontwikkeld, voor gemeenten voor de opdrachtverstrekking aan lokale teams, waarin praktische handvatten staan om veiligheid centraal te stellen in het werken met kwetsbare gezinnen en huishoudens (lees hier meer). Deze handreiking sluit aan bij de ontwikkelingen zoals beschreven in Richtinggevend kader voor toegang, lokale teams en integrale dienstverlening, dat 13 kenmerken beschrijft voor ondersteuning aan inwoners in complexe situaties. Om gemeenten te ondersteunen is het Verkenningsinstrument Toegang (VIT) in ontwikkeling.
Verwachte oplevering is februari 2025. Dit interactieve instrument helpt gemeenten inzicht te krijgen in hun positie ten opzichte van de 13 kenmerken. Zodra het VIT wordt gepubliceerd, brengen we dit gezamenlijk met alle gemeenten in beeld. De opbrengsten van dit instrument worden, met oog voor de Leidraad Veiligheid, in mei 2025 geagendeerd in het bestuurlijk overleg. Zo concretiseren we samen de lokale en regionale opgaven en zetten we de volgende stap in verbeteringen. Samen bouwen we aan toegankelijke en krachtige lokale teams.
Stand van zaken inhoudelijke actielijnen
Actielijn 1:
doorontwikkeling ronde tafels gedwongen kader jeugd
In deze actielijn zijn gemeenten al goed op weg met de uitvoering van ronde tafels en werken zij aan de verdere uitvoering van hun ontwikkelopgave. Uit een eerste evaluatie blijkt dat er al veel stappen in de goede richting zijn gezet. Tegelijkertijd zien we kansen voor verdere verbetering, zoals betere afstemming en voorbereiding tussen betrokken partijen, meer maatwerk voor de LVB-doelgroep, en een sterkere samenwerking binnen het netwerk in plaats van het estafettemodel.
Om dit proces te ondersteunen, organiseren we leerbijeenkomsten per gemeente gezamenlijk met de Gi’s, Veilig Thuis en de Raad voor de Kinderbescherming (RvdK). Deze worden georganiseerd door JbOV en de RvdK. Tijdens deze bijeenkomsten bespreken we de voortgang en kijken we samen naar de volgende stappen. We starten in januari met de eerste gemeenten zoals Deventer en Kampen; de andere gemeenten volgen daarna. Uiteindelijke opbrengst: verdere versterking van de samenwerking en scherp zicht op de vervolgstappen per gemeente en organisatie.
Actielijn 2:
maken van gezamenlijke analyses van het gezin/huishouden
In deze actielijn richten we ons op het versterken van de analyse binnen Veilig Thuis IJsselland. Dit sluit aan bij de ontwikkelingen die er zijn m.b.t. de methodiek ‘verklarende analyse,’ die wordt aangejaagd door het expertisenetwerk Overijssel en het Regionaal Serviceteam Jeugd (RSJ).
We verkennen of gezinsprofielen van Verwey-Jonker gericht op de geweldsprofielen kunnen bijdragen aan een bredere analyse. Dit vormt een waardevolle aanvulling ook gericht op de samenwerking met het lokale team. Samen bekijken we wat dit betekent voor de personele inzet en het proces bij Veilig Thuis. Om dit verder te concretiseren, wordt er een gezamenlijk plan gemaakt voordat we starten met de pilot. We verwachten dit plan begin 2025 op te leveren.
Actielijn 3:
integreren hulpverlening gericht op volwassenen om echt te kunnen werken aan herstel
In Hardenberg en Dalfsen zijn we begonnen met een pilot in samenwerking met het Instituut voor Publieke Waarden (IPW) en Phrenos. We gaan aan de slag met 5 cases door middel van actieonderzoek en het toevoegen van expertise willen we perspectief schetsen voor het gezin en doorbraken realiseren. We wisselen onze ervaringen uit met andere regio’s en proeftuinen en ontwikkelen handelingsperspectieven, formuleren acties op micro- meso- en macroniveau.
Onderzoeksvragen voor dit project zijn:
Hoe kunnen we de veiligheid in gezinssituaties verbeteren door de samenwerking tussen het sociaal domein (lokale teams) en de GGZ/Verslavingszorg (o.a. Dimence, Ambiq, Tactus) op het gebied van volwassenenproblematiek verder te verbeteren?
Hier hebben we enkele sub vragen bij besproken, zoals:
- Hoe kunnen we hierbij omgaan met wachtlijsten (o.a. ook voor beschermd wonen)?
- Hoe gaan we hierbij om met (eisen vanuit) het gedwongen kader, met name wanneer een ouder/verzorger zelf niet het nut of de noodzaak van behandeling inziet?
- Hoe kunnen we werkzame elementen in deze aanpak meenemen in andere verbanden en ontwikkelingen, zoals de transfertafels en de verklarende analyse?
In samenwerking met Kadera wordt een tweede pilot verkend met de gemeente Kampen. Hierbij willen we inzetten op een vorm van spoedhulp, preventief gericht, thuis bij het gezin. Het gesprek hierover met Kampen is positief verlopen. Vervolg van deze verkenning richt zich op het verbreden van deze mogelijke pilot bij aan andere gemeente.
Actielijn 4:
netwerksamenwerking in complexe scheidingzaken (gezamenlijk feitenonderzoek)
We bereiden ons voor om in het eerste kwartaal van 2025 te starten met het gezamenlijk feitenonderzoek bij complexe scheidingszaken. Dit houdt in dat de Raad voor de Kinderbescherming en Veilig Thuis eerder en intensiever gaan samenwerken. Het werkproces voor deze samenwerking is in de afrondende fase, zodat we een duidelijke structuur hebben bij de start. Deze pilot wordt in 2025 verbonden aan de algehele werkwijze in scheidingszaken met gemeenten en Rechtbank.
Stand van zaken randvoorwaardelijke actielijnen
Actielijn A: faciliteren van “evalueren en leren van gezamenlijke casuïstiek”
(incl. clientparticipatie-ervaringsdeskundigheid”
We hebben contact gelegd met de projectleider van LEJO (Leernetwerk Ervaringsdeskundigheid Jeugd Overijssel) om te onderzoeken hoe we gezamenlijk kunnen optrekken rondom het benutten van ervaringsdeskundigheid. Zij zijn bezig met het ontwikkelen van een visiedocument waarmee de deelnemende organisaties aan de slag kunnen om inzet van ervaringsdeskundigheid te implementeren binnen hun organisaties.
Het bundelen van onze krachten is essentieel om te voorkomen dat er dubbel werk wordt gedaan en om ervoor te zorgen dat alle partijen van elkaars kennis en ervaring kunnen profiteren. Door samen op te trekken, versterken we onze aanpak en kunnen we het gebruik van ervaringsdeskundigheid effectiever en efficiënter inbedden in onze werkwijze.
Daarnaast zijn we samen met de Swolsche School in overleg om te onderzoeken of we trainingen kunnen organiseren, gericht op systeemdenken. Deze trainingen zijn bedoeld om de kennis en vaardigheden van professionals te versterken en de samenwerking te verbeteren. Het systeemdenken is zeer behulpzaam bij het samenwerken aan deze vaak complexe problematiek.
- We willen in januari- februari 2025 starten met een opstartmiddag voor alle gemeenten. Tijdens de opstartmiddag zal er al een eerste kennismaking zijn met een aantal systemische basisprincipes. Vervolgens hopen we een aanbod te kunnen doen voor vervolg training. Deze training zal zich richten op de doelen zoals beschreven in de Startfoto Toekomstscenario.
Actielijn B: werken volgens visie gefaseerd samenwerken aan veiligheid en kwaliteitskaders
Dit gaat nu vooral nog over de eerste praktische aanzet van het Veiligheidsplan. We gaan er de komende tijd stevig op inzetten om deze actielijn scherper te krijgen en weg te zetten in de tijd.
Actielijn C: borgen van ambtelijke en bestuurlijke structuur TKSC
Voor het borgen van de ambtelijke en bestuurlijke structuur binnen het Toekomstscenario werken we nauw samen met het Regionaal Serviceteam Jeugd (RSJ) en de Zorg- en Veiligheidsagenda. Deze samenwerking richt zich op het voorkomen van overlap, het vereenvoudigen van processen en het gezamenlijk versterken van doorontwikkeling op het thema jeugd, zorg en veiligheid.
We koppelen onze bevindingen, voortgang en afspraken terug in bestaande overleggen, zodat de borging breed gedragen wordt en aansluit bij de behoeften van gemeenten en regionale partners. We hopen een definitieve uitwerking te kunnen agenderen op het bestuurlijk overleg in mei 2025.
Voor 2025 hebben we de volgende structuur afgesproken:
- Twee keer per jaar een breed bestuurlijk overleg Toekomstscenario Kind en Gezinsbescherming
- Vier keer per jaar een bestuurlijk overleg kartrekkers Toekomstscenario Kind en Gezinsbescherming
- Goede vertegenwoordiging in het ambtelijk overleg Huiselijk Geweld en de werkgroep Toegang.
- In het volgende bestuurlijk overleg (mei 2025) wordt het borgingsproces naar aanleiding van het besluit RVT in beeld gebracht. Hoe kunnen we ons voorbereiden en hoe borgen we het in onze organisaties?
- Er wordt een overzicht opgesteld van de integraliteit en de verschillen tussen de gemeenten op onderwerpen zoals stevige lokale teams. Daarna kijken we wat er per gemeente ontwikkelt moet worden, dit gaat in nauwe samenwerking met het RSJ (Regionaal Serviceteam Jeugd). De uitkomst hiervan wordt geagendeerd voor het bestuurlijk overleg in mei 2025
Save the Date!
Inspirerende themamiddag Toekomstscenario IJsselland
Reserveer alvast donderdag 3 april in je agenda! Van 13:30 tot 17:00 organiseren we een themamiddag over het Toekomstscenario Kind- en Gezinsbescherming. Deze middag staat in het teken van ontmoeting, inspiratie en samenwerking aan een veilige toekomst voor kinderen en gezinnen/huishoudens.
Iedereen is van harte welkom! Het definitieve programma en de mogelijkheid om je aan te melden volgen binnenkort. We beloven een interactieve en waardevolle middag die je niet wilt missen. Zorg dat je erbij bent!
Tot slot
We kijken ernaar uit om in 2025 samen verder te bouwen aan deze belangrijke ontwikkelingen, met de kracht van samenwerking en veel vooruitgang. Ik wens jullie alvast een fijne kerstvakantie en een mooi, gezond en gelukkig 2025!
Heb je vragen of wil je betrokken raken bij dit proces? Neem gerust contact met mij op via m.dengerink@zwolle.nl.
Hartelijke groet,
Marieke Dengerink
